Truyền thuyết mất nước: Từ thơ Tố Hữu tới Lưu Quang Vũ

Mục lục

Truyền thuyết mất nước : Từ thơ Tố Hữu tới Lưu Quang Vũ

Phùng Hoài Ngọc

(VNTB) – Hôn nhân chính trị ngày xưa là cái bẫy, như ngày nay gọi là “quyền lực mềm”. Những kẻ ra rả ca tụng “16 chữ vàng và 4 tốt” lừa dối nhân dân chỉ vì lợi ích nhóm chắc chắn sẽ phải đón một ngày kia hối hận. Trước phút diệt vong, chớ đừng đổ tội cho ai khác.

Truyền thuyết Mị Châu – Trọng Thủy

Thần thoại, truyền thuyết, huyền thoại Việt Nam hợp thành một kho tàng văn hóa truyền miệng khá phong phú. Trong đó truyền thuyết được coi là gần gũi với lịch sử hơn cả. Truyền thuyết gắn bó với các thời kỳ lịch sử dân tộc. Giai đoạn đầu có truyền thuyết dựng nước, gồm nhóm truyện họ Hồng Bàng và nhà nước Văn Lang mang tính chất sử thi. Giai đoạn hai là thời kỳ Âu Lạc và Bắc thuộc. Nước Âu Lạc của An Dương Vương tồn tại khoảng 50 năm (257 -208 tr.CN). Thời kỳ Bắc thuộc hơn 10 thế kỷ (207 tr.CN-938) là thời kỳ bị xâm lược và chiến đấu giành độc lập của dân tộc Việt Nam. Truyền thuyết tiêu biểu của thời Âu Lạc là “truyện An Dương Vương”, gồm hai phần: phần đầu là lịch sử chiến thắng, phần sau là lịch sử chiến bại (sau đó là các truyền thuyết phản ánh các cuộc vũ trang khởi nghĩa chống xâm lược thời kỳ Bắc thuộc là Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bí…). Lịch sử đất nước có thắng có bại. Bộ máy tuyên truyền “cách mạng”quen tụng ca chiến thắng với mục đích vụ lợi chính trị nhất thời. Phần lớn truyền thuyết đều ca tụng chiến thắng, rất hiếm hoi mới có một truyền thuyết chiến bại.… Ở đây chúng tôi muốn bàn về “truyền thuyết chiến bại” của đất nước ta như một bi kịch lịch sử.

Bạn đang đọc: Truyền thuyết mất nước: Từ thơ Tố Hữu tới Lưu Quang Vũ

Nhân bàn về sự kiện lịch sử dân tộc nhuốm màu thần thoại cổ xưa, chúng tôi đối sánh tương quan với cách nhìn của khoa học nghiên cứu và điều tra văn hóa truyền thống dân gian và so sánh bài thơ “ Tâm sự ” của Tố Hữu với bài thơ “ Tiếng Việt ” của Lưu Quang Vũ .

An dương vương và Triệu Đà đồng tổ chức cuộc hôn nhân chính trị

“ Kết duyên Tần Tấn ” là thành ngữ cổ Trung Quốc, lâu nay người dân Việt nhiều lúc nhắc đến như một lời chúc cho hôn nhân gia đình tốt đẹp mà quên đi thực chất chính trị của hôn nhân gia đình .

Sự tích này xuất hiện đầu tiên trong sách“Tả truyện” sau được kể lại trong Đông Chu liệt quốc của Phùng Mộng Long. Thời Xuân Thu, nhằm tăng cường mối quan hệ láng giềng với nước Tần, Tấn Hiến Công đã đem con gái của mình gả cho Tần Mục Công. Sau đó, ba đời Tần và Tấn thông gia giữa hai hoàng tộc. Rút cục nhà Tần cũng nuốt chửng nhà Tấn…

Học theo cổ sử, hai bên Thục Phán và Triệu Đà nhất trí tổ chức triển khai hôn nhân gia đình. Người Việt vốn chất phác ngay thực và cả tin. Bởi người Việt không trải qua cả một thời kỳ dài gần 10 thế kỷ Đông Chu liệt quốc đầy rẫy mưu mẹo gian manh. Và hiệu quả là Thục Phán An dương vương phải ăn quả đắng. Sắp chết rồi Thục Phán vẫn chưa nhận ra thủ đoạn quân địch mà còn đổ tội cho con gái .

Tư tưởng truyền thuyết – tư tưởng nước đôi

Nhà quí tộc phong kiến khuyết danh kể lại câu truyện An Dương vương mất nước như một truyền thuyết thần thoại ( vì không có sử sách ghi chép ). Truyền thuyết cố giúp cho cái chết của An Dương Vương nhẹ nhàng hơn ( Lão thần Kim Quy rẽ nước biển cho Vua đi xuống thủy cung sau khi chém chết con gái ). Ngôn ngữ folklore sẽ đọc hiểu ra rằng “ Vua nhảy xuống biển mà chết vì đau khổ và hối hận ” .

Truyền thuyết còn kể rằng “những con trai biển ăn phải máu Mỵ Châu*[1] thì sinh ngọc và ngọc ấy đem rửa bằng nước giếng nơi Trọng Thủy*[2] trầm mình sẽ trở nên trong sáng tuyệt vời” ! Nhẹ dạ, nông nổi và định kiến, tác giả dân gian xưa chưa bao giờ tự hỏi: Vì sao con trai sò ăn phải máu công chúa ngu ngơ lại sinh ngọc? Vì sao ngọc trai rửa bằng nước giếng của tên gian tế bội tình lại “sáng lên” – điều đó có ý nghĩa quái gì? Chúng tôi nghĩ rằng, đó là sáng tác phản mỹ học. Cái xấu sao lại có thể sinh ra cái đẹp được !

Triệu Đà [ 3 ] * bày kế “ kết thông gia ” với triều đình vua Thục Phán, khiến cho người Âu Lạc yên tâm, chủ quan và thiếu cẩn trọng. Quân lính mất sức chiến đấu, bí hiểm quân sự chiến lược bị lộ, dẫn tới thất bại mau chóng trước cuộc tiến công giật mình của quân Nam Hán .
Như vậy, về phía ta kẻ thủ phạm làm mất nước chính là vua An dương vương, người chủ trương hôn nhân gia đình chính trị, nhằm mục đích giữ gìn “ không thay đổi và tăng trưởng ”. Đâu phải lỗi của cô công chứa ngây thơ bị vua cha sử dụng như một công cụ .

Tố Hữu viết năm 1972:

Tôi kể thời xưa chuyện Mỵ Châu
Trái tim lầm chỗ để trên đầu
Nỏ thần vô ý trao tay giặc
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu
( bài Tâm sự, tập thơ RA TRẬN, 1972 )

Lưu Quang Vũ viết năm 1978:

“ Tiếng chẳng mất khi Loa thành đã mất
nàng Mỵ Châu quì xuống lạy cha già ” .
( trích bài thơ Tiếng Việt )
Hai tư tưởng lý giải lịch sử vẻ vang trái ngược nhau. Chỉ có một nàh thơ trẻ – Lưu Quang Vũ dám nói trái ý Tố Hữu vào tiến trình ấy .

Tố Hữu: bênh vua, đổ hết tội cho công chúa Mỵ Châu

Tôi kể rất lâu rồi chuyện Mỵ Châu
Trái tim lầm chỗ để trên đầu
Nỏ thần vô ý trao tay giặc
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu
( Tố Hữu, bài Tâm sự )

Ông thợ ghép vần này tự mâu thuẫn: lên án công chúa Mỵ Châu là “trái tim lầm chỗ” rồi lại bảo cô “vô ý”. Cô chưa từng quen biết và yêu Trọng Thủy, cô chỉ tuân theo xếp đặt của vua cha. Vậy, đây chẳng phải câu chuyện của trái tim. Giả sử vua cha can ngăn mà công chúa cứ đòi yêu theo trái tim mình thì mới trách cô ta được.

Xem thêm: TOP những lời chúc mừng sinh nhật người yêu độc đáo và ý nghĩa 2021

Tố Hữu viết bài thơ “Tâm sự” (1972) liệu có đúng đắn và thành thực khi lên án Mỵ Châu hay không ? Tố Hữu có khả năng phân biệt đọc sử và đọc truyền thuyết khác nhau thế nào hay chăng ?

Sự nhầm lẫn của Tố Hữu là ở chỗ, chỉ biết đọc thần thoại cổ xưa Mỵ Châu – Trọng Thủy mà không đọc Truyền thuyết An dương vương. Đó là hai thần thoại cổ xưa khác nhau, được kể theo hai tư tưởng khác nhau. Tố Hữu cũng không biết tới folklore ( khoa nghiên cứu và điều tra văn hóa truyền thống dân gian ) là cái chi chi. Ông ta cứ tưởng truyền thuyết thần thoại chính là lịch sử dân tộc, và tau có quyền có thế thì tau cứ viết vong mạng, ai dám cãi tau ?
Mặt khác Tố Hữu tuy là ông trùm lý luận cộng sản ( có lẽ rằng chỉ chịu nhún trước Trường Chinh ) nhưng tư tưởng ông ta thực ra sặc mùi phong kiến. Một trong những nét “ rực rỡ ” phong kiến là trọng nam khinh nữ. Tơ Tố Hữu có nhiều nhân vật phụ nữ nhưng ông ta chỉ ca tụng sự hi sinh của họ cho cuộc chiến tranh, chưa khi nào biết thấm nỗi khổ đau của họ. Lịch sử và ngoại sử TQ đều quen lý giải nguyên do thất bại là đổ hết cho phụ nữ. Kế đó là quy tội cho gian thần ( thời văn minh thì đổ cho cấp dưới thừa hành sai lầm, trên bảo dưới không nghe, chủ trương lớn của vua thì đúng đắn ! ). Đổ hết lỗi cho Mỵ Châu là chắc ăn .

Lưu Quang Vũ nhìn thấy Mỵ Châu chỉ là nạn nhân

Nhà khoa học folklore sẽ đọc thần thoại cổ xưa theo cách khác. Ít nhất qua những kiến giải sau :
Thủ phạm làm mất nước chính là vua Thục Phán người xưng hiệu An Dương Vương. Vì ông ta muốn giữ gìn đại cục không thay đổi giữa Ấu Lạc và Nam Hán nên đã bày cuộc hôn nhân gia đình chính trị, học theo những bài lịch sử dân tộc cổ đại gia nhập từ phương Bắc .
Khi Trọng Thủy đã là phò mã, tất yếu anh ta được an toàn và đáng tin cậy, được nể trọng, có quyền lực tối cao. Anh ta dò biết hết bí hiểm quân sự chiến lược Ấu Lạc. Chỉ riêng điều đó đã đủ giúp nhà Nam Hán đánh thắng nhà Âu Lạc. Đó là cách nhìn của khoa folklore .
Nhà thơ Lưu Quang Vũ nhìn trường hợp này theo quan điểm tâm ý :
“ Nàng Mỵ Châu quỳ xuống lạy cha già ” và nàng đã nói gì đó nữa ?
Nàng hoàn toàn có thể cãi rằng cha ép con phải cưới, đâu phải lỗi của con, xin cha nghĩ lại .
Nàng hoàn toàn có thể nói, chàng là phò mã, tiếp xúc rộng trong cung đình, biết đâu có kẻ Việt gian ăn hối lộ đưa chàng xem nỏ thần, chàng đánh cắp nỏ giả, con biết gì đâu mà đưa .
Nàng lạy van xin vua nguôi giận và tha thứ. Chẳng lẽ chỉ “ lạy chào từ biệt ” vua cha ?
Thơ hàm súc là thơ có nhiều tâm tư nguyện vọng .
Nhà thơ Lưu Quang Vũ chỉ miêu tả thế thôi, còn chừa chỗ trống cho thiên hạ luận bàn .
Nhà thơ trẻ tuổi đã tránh được sự nông nổi của Tố Hữu già đời lọc lõi. Anh không hấp tấp vội vàng kết tội Mỵ Châu như Tố Hữu vốn quen thói kết tội người ta khi đã nắm quyền lực tối cao của “ tổ chức triển khai ” giao cho .

KẾT

Còn nhớ năm 1992 tôi như mong muốn tham gia Hội thảo khoa Văn ( ĐHSP.HN ). Chủ đề hội thảo chiến lược nghe đủ tính khoa học và rất hiền : “ Sức sống của thơ Tố Hữu ”. Thực ra đó là một cuộc xử án thơ Tố Hữu sớm nhất và công phu nhất. Từ đó đến nay, “ hồ sơ thơ Tố Hữu ” liên tục dày lên mãi, tưởng như không khi nào cạn trong đời sống văn học nước ta .
Sau hội thảo chiến lược nổi tiếng ấy, chàng trai nhà báo nhà thơ trung tá Hồng Thanh Quang viết một bài phỏng vấn trên An ninh quốc tế cuối tháng do anh ta làm trưởng ban chỉnh sửa và biên tập. Bài báo kể anh ta gặp cô nữ tiến sỹ Việt kiều tên NTS, ái nữ của Tố Hữu từ bên nước Đức thống nhất về thăm quê. Cô này đã định cư ở Đức, làm giám đốc một công ty tư nhân. Khó ai ngờ con gái một “ ông vua tập thể ” suốt đời ca tụng chủ nghĩa xã hội tới lúc sắp tàn hơi, có người cha từng viết “ miền Bắc thiên đường của những con tôi ” ( Bài ca Xuân 61 ), lại rời bỏ thiên đường mang tiền vốn “ xã hội chủ nghĩa ” đi lập nghiệp nơi “ âm ti ”. Hồng Thanh Quang bày chiêu trò ngồi chơi uống cafe với con gái Tố Hữu ở vỉa hè TP. Hà Nội ( để phỏng vấn ). Sau những chuyện cà kê dê ngỗng, cô tiến sỹ nói lời chót “ Dù thế nào đi nữa, em biết rằng khi làm thơ, ba em rất thành thực ” ( ? ! ). Tay Hồng Thanh Quang hồi ấy cũng không đủ sức phản bác được cuộc hội thảo chiến lược của khoa Văn Sư phạm, anh ta chỉ bày trò phỏng vấn để vớt vát, chiêu tuyết cho “ nhà thơ cách mạng đầu đàn ” mà thôi .
Hôn nhân chính trị rất lâu rồi là cái bẫy, như ngày này gọi là “ quyền lực tối cao mềm ”. Những kẻ ra rả ca tụng “ 16 chữ vàng và 4 tốt ” lừa dối nhân dân chỉ vì quyền lợi nhóm chắc như đinh sẽ phải đón một ngày kia hối hận. Trước phút diệt vong, chớ đừng đổ tội cho ai khác .
[ 1 ] *. Mỵ : cô gái đẹp. Châu : viên ngọc trai ( chữ Hán ). Mỵ Châu là viên ngọc trai đẹp .
[ 2 ] * Trọng Thủy : tôn trọng tình chung thủy ( chữ gốc Hán ) .
[ 3 ] * Nhân vật Triệu Đà hiện còn khá phức tạp trong quan điểm lịch sử dân tộc Nước Ta .
http://www.ijavn.org/2016/08/vntb-truyen-thuyet-mat-nuoc-tu-tho-to.html

Thích bài này:

Thích

Xem thêm: 31+ lời chúc mừng sinh nhật sếp độc đáo và ý nghĩa nhất

Đang tải …

Có liên quan

Source: https://ahayne.com
Category: Câu Nói Hay

--------↓↓↓↓↓↓--------

Tặng bạn Mã Giảm Giá Lazada, Shopee, Tiki hôm nay

Công cụ Mã Giảm Giá của Ahayne được cập nhật Mã Giảm Giá mới liên tục và ngay lập tức từ các sàn thương mại điện tử uy tín. Sử dụng cực dễ dàng, bạn không cần phải copy và dán thủ công Mã Giảm Giá như trước kia nữa.

Cách 1: Nhấn vào "Lấy code" và "Sao chép", hệ thống sẽ tự động chuyển bạn đến trang Lazada/Shopee/Tiki và lưu mã vào tài khoản của bạn. Mã Giảm Giá sẽ TỰ ĐỘNG áp dụng trực tiếp khi bạn đặt mua hàng.
Cách 2 (chỉ cho sàn Shopee): Gõ tên sản phẩm hoặc dán link sản phẩm vào ô bên dưới, Ahayne tìm giúp bạn Mã Giảm Giá phù hợp. Thực hiện tiếp các bước như ở Cách 1 để lưu mã giảm giá vào tài khoản Shopee của bạn
Các mã giảm giá đều có giới hạn về số lượng và thời gian cũng như sẽ có điều kiện áp dụng cho từng sản phẩm đi kèm, bạn lưu ý dùng sớm nhất có thể để không bỏ lỡ nhé.
Nên chọn các mã giảm giá có điều kiện "áp dụng toàn sàn", "áp dụng toàn ngành hàng", "áp dụng cho tất cả các sản phẩm"... như vậy bạn hoàn toàn yên tâm là 100% sẽ được giảm giá khi mua bất cứ sản phẩm nào.Thường xuyên ghé ahayne trước khi mua sắm, để săn được mã giảm giá ưng ý nhé.

---↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓---