DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
TỔNG QUAN VỀ CAN THIỆP RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ
Các khái niệm chung
Rối loạn phổ tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh, đặc trưng bởi những khiếm khuyết về giao tiếp và tương tác xã hội, đồng thời kèm theo các mẫu hình hành vi, sở thích rập khuôn, giới hạn.
Trong tài liệu này, trẻ tự kỷ được hiểu là trẻ nhỏ được chẩn đoán xác lập mắc rối loạn phổ tự kỷ .
Can thiệp : là những hành vi, những liệu pháp nhằm mục đích cố gắng nỗ lực cải tổ một yếu tố hoặc một thực trạng nào đó. Hiện nay không có giải pháp điều trị nào hoàn toàn có thể chữa khỏi rối loạn phổ tự kỷ, tuy nhiên có nhiều chiêu thức can thiệp được tăng trưởng và điều tra và nghiên cứu để cải tổ các tính năng ở trẻ tự kỷ [ 6, 22,34 ] .
Phương pháp can thiệp : là những chiêu thức, chương trình, mạng lưới hệ thống kỹ thuật trị liệu nhằm mục đích giúp trẻ giảm các triệu chứng cốt lõi của rối loạn phổ tự kỷ và tăng trưởng tổng lực các kiến thức và kỹ năng, tính năng [ 36 ] .
Thương Mại Dịch Vụ can thiệp : là những nơi tổ chức triển khai và triển khai các biện pháp trị liệu, can thiệp .
Can thiệp sớm: Can thiệp sớm là can thiệp ngay khi nghi ngờ trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ mà có thể không đợi đến khi chẩn đoán chắc chắn. Thông thường, can thiệp sớm là can thiệp trẻ trong độ tuổi mầm non (dưới 6 tuổi), trong đó can thiệp trước 3 tuổi được nhấn mạnh về tầm quan trọng vì có ý nghĩa tích cực trong cải thiện hiệu quả điều trị và làm tăng chất lượng sống của trẻ và gia đình sau này [13].
Mục đích can thiệp
Giảm thiểu các khiếm khuyết cốt lõi ( các khó khăn vất vả về tiếp xúc và tương tác xã hội, các hành vi số lượng giới hạn, tái diễn ) và các yếu tố đi kèm .
Nâng cao năng lực độc lập nhất hoàn toàn có thể, bằng cách tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho việc học tập và đạt được các kiến thức và kỹ năng thích ứng .
Loại trừ, giảm thiểu hoặc ngăn ngừa các hành vi không mong ước làm cản trở sự tăng trưởng các kỹ năng và kiến thức .
Các chiêu thức can thiệp trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ
Hiện nay tại Nước Ta và trên quốc tế có nhiều chiêu thức can thiệp rối loạn phổ tự kỷ khác nhau. Các giải pháp được miêu tả trong tài liệu này là những giải pháp được ủng hộ bởi những vật chứng trong các nghiên cứu và điều tra khoa học. Can thiệp trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ thường được chia thành hai nhóm giải pháp lớn : Các phương pháp trị liệu và Điều trị y khoa các thực trạng kèm theo .
Các phương pháp trị liệu
Có nhiều phương pháp trị liệu, được chia thành các phe phái, nhằm mục đích can thiệp trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ. Mỗi phe phái có giả thuyết riêng về cách tiếp cận, tiềm năng và mạng lưới hệ thống các hoạt động giải trí riêng. Gia đình và các nhà chuyên môn hoàn toàn có thể sử dụng một hoặc phối hợp nhiều giải pháp để mang lại hiệu suất cao tốt nhất [ 20 ]. Người thực hành thực tế mỗi giải pháp yên cầu phải được huấn luyện và đào tạo và có kiến thức và kỹ năng sâu xa .
Trường phái trị liệu hành vi
Gồm những giải pháp tập trung chuyên sâu dạy trẻ các kỹ năng và kiến thức và hành vi mới bằng cách sử dụng những kỹ thuật đặc biệt quan trọng, có cấu trúc. Những giải pháp này dựa trên cách tiếp cận Phân tích hành vi ứng dụng ( Applied Behavior Analysis – ABA ), được vận dụng nhiều nhất, có nhiều điều tra và nghiên cứu nhất và có những dẫn chứng khoa học can đảm và mạnh mẽ nhất về hiệu suất cao can thiệp :
Ứng dụng ( Applied ) – các nguyên tắc được ứng dụng cho những hành vi quan trọng mang tính xã hội .
Hành vi ( Behavioral ) – dựa trên các triết lý khoa học về hành vi .
Phân tích ( Analysis ) – sự tân tiến được lượng hóa và từ đó có những đổi khác về can thiệp .
ABA được triển khai theo nguyên tắc “ những hành vi được củng cố ( thưởng ) sẽ tái diễn liên tục hơn là những hành vi bị bỏ lỡ hoặc bị phạt ”. ABA giúp cải tổ nhiều nghành nghề dịch vụ công dụng của trẻ tự kỷ : nhận thức, quan hệ xã hội, ngôn từ, tự phục vụ … Đồng thời chiêu thức này cũng nhấn mạnh vấn đề việc vô hiệu những hành vi xấu đi và thay thế sửa chữa bằng những hành vi tích cực, giúp trẻ có ứng xử tương thích với đời sống .
Đánh giá giải pháp ABA :
Ưu điểm : Phương pháp ABA có tác dụng đồng điệu khi dạy những kiến thức và kỹ năng và hành vi mới cho trẻ tự kỷ. Cách dạy rõ ràng, dạy được nhiều kiến thức và kỹ năng. Nhiệm vụ được chia thành phần nhỏ, đơn thuần. Phương pháp hoàn toàn có thể vận dụng hiệu suất cao với những hành vi xấu đi. ABA hoàn toàn có thể vận dụng ở mọi trường hợp, mọi nơi : ở nhà, ở trường học, ở chợ, ở shop, trên xe, vào giờ ăn cơm, giờ vui chơi / giải lao, giờ chơi … [ 14, 25 ]
Nhược điểm : Khi triển khai ABA cần nhiều thời hạn ( 30-40 giờ / tuần ), cần sự tập trung chuyên sâu sức lực lao động, kinh tế tài chính, hoàn toàn có thể lê dài trong nhiều năm. ABA không giúp trẻ cung ứng với thực trạng mới. Người thực thi ABA cần được huấn luyện và đào tạo .
Trường phái trị liệu phát triển
Gồm các chiêu thức can thiệp dựa vào phương pháp giúp trẻ tăng trưởng các mối quan hệ liên cá thể tích cực và có ý nghĩa. Trẻ được tập trung chuyên sâu dạy những kỹ năng và kiến thức xã hội và tiếp xúc trong môi trường tự nhiên có cấu trúc, tăng trưởng các kiến thức và kỹ năng hoạt động và sinh hoạt hàng ngày. Các chiêu thức này có ít điều tra và nghiên cứu hơn so với tiếp cận ABA. Một số chiêu thức :
Ngồi sàn (Floortime): là một kỹ thuật trị liệu dựa trên nền tảng của mô hình mối quan hệ phát triển cá nhân khác biệt (DIR – Developmental Individual Difference Relationship Model) được phát triển từ những năm 1980 bởi Stanley Greenspan. Floortime liên quan đến khái niệm “chơi trị liệu”, trong đó các hoạt động yêu thích của trẻ (chơi) được sử dụng để phát triển các kỹ năng xã hội tích cực khác. Trong Floortime, các nhà trị liệu hoặc cha mẹ tham gia vào hoạt động chơi của trẻ, theo sự dẫn dắt của trẻ, từ đó tạo mối quan hệ và đi tới sự tương tác ngày càng phức tạp hơn. Đây là một tiến trình được gọi là “sự mở và đóng các vòng tròn giao tiếp”. Gọi là Floortime bởi vì cha mẹ có thể cùng ngồi xuống sàn và tham gia các hoạt động cùng con. Phương pháp này nhấn mạnh vai trò của cha mẹ và các thành viên khác trong gia đình nhằm phát triển mối quan hệ tình cảm của trẻ. Cha mẹ và người chăm sóc cần được đào tạo để thực hiện phương pháp này.
Đánh giá giải pháp Floortime :
Ưu điểm : Có năng lực tăng trưởng cảm hứng thay vì tăng trưởng trí tuệ ; Khuyến khích trẻ dữ thế chủ động tương tác ; Phụ huynh đóng vai trò chính trong việc trị liệu .
Nhược điểm : Không dạy cách học, cách tăng trưởng trí tuệ như những trẻ khác ; Hơi khó tương tác khởi đầu với trẻ .
Can thiệp phát triển quan hệ (Relationship Developmental Intervention – RDI): là phương pháp hướng tới “Mối quan hệ Hướng dẫn” giữa cha mẹ và trẻ tự kỷ. Mối quan hệ này được xem như là nền tảng quan trọng nhất cho mọi hoạt động học tập khác. Một phần quan trọng của RDI là xây dựng lòng tin cho trẻ và thương yêu hướng dẫn trẻ để mở rộng thế giới của trẻ. Các mục tiêu khác của RDI gồm có: Giảm sự căng thẳng của cha mẹ và bình thường hóa cuộc sống gia đình bằng cách lập ưu tiêu các mục tiêu can thiệp cho trẻ; Hướng dẫn cha mẹ giao tiếp theo một cách phù hợp với sự phát triển của trẻ, nhấn mạnh đến giao tiếp không lời trước tiên; Nhấn mạnh đến giao tiếp chia sẻ trải nghiệm với trẻ; Sử dụng các hoạt động hàng ngày như là những cơ hội để xây dựng giao tiếp, tư duy linh hoạt và kỹ năng giải quyết vấn đề.
Đánh giá chiêu thức can thiệp tăng trưởng quan hệ :
Ưu điểm : giúp trẻ tư duy năng động, từ đó có năng lực tự học hỏi, tò mò dữ thế chủ động từ đời sống, từ bạn hữu và những người xung quanh .
Nhược điểm : chiêu thức này yên cầu thời hạn và phối hợp tốt của cha mẹ, khó khăn vất vả ở những trẻ có khiếm khuyết trí tuệ nặng hoặc các yếu tố hành vi nặng .
Can thiệp phối hợp các trường phái: phối hợp cả phương pháp hành vi và phát triển, được thực hiện có hệ thống. Bao gồm:
Mô hình phát triển sớm Denver (Early Start Denver Model – ESDM): tích hợp các thành phần của ABA và các nguyên lý phát triển. Mô hình này đặt trọng tâm vào xây dựng các mục tiêu học tập dưa trên trường phái phát triển và chú trọng các kỹ năng xã hội, thực hành trong các bối cảnh tự nhiên. ESDM sử dụng các hoạt động dạy học do trẻ khởi xướng, các cơ hội học tập xuất hiện một cách tự nhiên, các tương tác theo lượt trong chơi đùa và tích hợp các hướng tiếp cận theo ABA để giải quyết các mục tiêu có thể đo lường được [11].
Nội dung can thiệp của ESDM : ESDM được cung ứng cho trẻ tự kỷ khởi đầu ở tuổi 1-3 và liên tục trị liệu cho đến 4-5 tuổi. Giáo trình ESDM có các tiềm năng trị liệu và sự sắp xếp các kiến thức và kỹ năng can thiệp, được biểu lộ qua bảng kiểm chương trình giảng dạy và miêu tả công cụ. Bảng kiểm được tăng trưởng đặc biệt quan trọng cho trẻ tự kỷ, gồm các nghành nghề dịch vụ chủ chốt : Giao tiếp đảm nhiệm, giao tiếp diễn đạt, kiến thức và kỹ năng xã hội, kỹ năng và kiến thức chơi, kiến thức và kỹ năng nhận thức, kiến thức và kỹ năng hoạt động thô và tinh, tự lập và hành vi thích ứng [ 27 ] .
Đánh giá ESDM :
Ưu điểm : Là chương trình có tính mạng lưới hệ thống và khoa học, vận dụng tốt và xuyên suốt nhiều quá trình với trẻ tự kỷ ở quá trình sớm ( từ 1 tuổi ), kể cả trẻ hoài nghi tự kỷ, các bài học kinh nghiệm giúp tăng trưởng tương đối tổng lực các công dụng cho trẻ .
Nhược điểm : Ngân sách chi tiêu can thiệp cao do cần nhóm chuyên viên thực thi và cần một huấn luyện và đào tạo nâng cao .
Trị liệu và giáo dục cho trẻ tự kỷ và trẻ có khó khăn về giao tiếp (Training and Education of Autistic and Related Communication Handicapped Children – TEACCH): Là một chương trình can thiệp đặc biệt, còn được gọi là “giảng dạy có cấu trúc”, được xây dựng bởi tiến sỹ Eric Schopler và cộng sự thuộc trường ĐH California (Mỹ) vào đầu những năm 60 thế kỷ 20. TEACCH là một chương trình thiết kế để dạy trong tình huống một người lớn/một trẻ. TEACCH tuân theo nguyên tắc: Môi trường luôn thích ứng với trẻ chứ không phải trẻ thích ứng với môi trường. Chương trình TEACCH bao gồm: đánh giá, kế hoạch giáo dục cá nhân, đào tạo kỹ năng xã hội, kỹ năng nghề nghiệp, hướng dẫn phụ huynh, tư vấn cho nhà trường. TEACCH đặt nặng tính cấu trúc như: sắp đặt các hoạt động theo trình tự và quy luật, sử dụng thời gian biểu trực quan, sắp đặt môi trường giảm thiểu xao nhãng, sắp xếp các thiết bị học tập làm tăng tính thích ứng và độc lập của trẻ [7, 10].
Đánh giá TEACCH :
Ưu điểm : Phương pháp này cần phải có cả một chương trình phân phối với nhu yếu của trẻ ; Trẻ tự kỷ hiểu các nhu yếu và cách phân phối ; Tập trung vào những kiến thức và kỹ năng của trẻ chứ không phải những điểm yếu kém .
Nhược điểm : Rất gò bó và cần tập trung chuyên sâu vào những vật dụng, phương pháp tổ chức triển khai ngặt nghèo ; Cần nhiều nhân lực để thực thi .
Các liệu pháp trị liệu cụ thể: Là những phương pháp tác động vào những khó khăn cụ thể bằng những kỹ thuật đặc biệt. Các trị liệu này thường được phối hợp hoặc nằm trong các chương trình can thiệp khác.
Ngôn ngữ trị liệu (Speech therapy): bao gồm một số kỹ thuật được thiết kế để phối hợp các cơ chế của việc phát âm, hiểu ý nghĩa và giá trị xã hội của ngôn ngữ. Liệu pháp này có thể có mục tiêu khác nhau ở những trẻ khác nhau, phụ thuộc vào năng lực ngôn ngữ của cá nhân. Mục tiêu là trẻ học được cách thức giao tiếp hữu dụng, có thể bằng lời nói hoặc các ký hiệu, cử chỉ [21]. Đây là một trong những phương pháp trị liệu phổ biến đối với trẻ tự kỷ, bao gồm kỹ thuật PROMPT và các phương pháp giao tiếp tăng cường và thay thế (Augmentative and Alternative Communication – AAC).
Đánh giá phương pháp trị liệu ngôn từ :
Ưu điểm : Không cần nhiều người ; Không mất nhiều thời hạn của nhà trị liệu ; Không phải soạn chương trình nhiều, chỉ cần dựa vào bộc lộ đang có của trẻ để phong cách thiết kế bài dạy tiếp theo ; Nhà trị liệu đóng vai trò chính ; Dễ tương tác bắt đầu .
Nhược điểm : Không làm dứt được các cơn nóng giận của trẻ ; Trẻ thụ động trong trị liệu ; Không ngăn được hành vi xấu, không thiết lập được hành vi mới ; Không giảm được chứng tăng động, mất tập trung chuyên sâu của trẻ .
Phương pháp giao tiếp bằng trao đổi tranh (Pictures Exchange Communication System – PECS): giúp trẻ học khởi xướng giao tiếp bằng cách trao tranh về vật trẻ mà cần để đổi lấy vật đó. PECS được dạy theo 6 bước từ đơn giản đến phức tạp tùy theo khả năng nhận thức và mức độ giao tiếp của trẻ tự kỷ. Nguyên lý của PECS dựa vào ABA và khả năng học bằng thị giác của trẻ tự kỷ. Các bước của PECS dựa trên liệu pháp hành vi như củng cố, sửa sai và khái quát hóa. PECS có thể dùng trong mọi môi trường khác nhau, giúp thúc đẩy sự chủ động khởi xướng giao tiếp và phát triển lời nói [24, 32].
Đánh giá chiêu thức PECS :
Ưu điểm : Rõ ràng, cố ý, trẻ dữ thế chủ động ; Phát triển tiếp xúc tính năng nhanh ; Có thể lan rộng ra trình độ tiếp xúc ; Phát triển lời nói .
Nhược điểm : Cần nhiều thời hạn chuẩn bị sẵn sàng tài liệu và hình ảnh ; Tập trung vào năng lực tiếp xúc, không phải chương trình gồm có các nghành xã hội, hoạt động … .
Điều trị tích hợp giác quan: Mục đích của phương pháp này là giúp trẻ tự kỷ biết thu nhận, điều chỉnh và tổ chức những hoạt động giác quan phù hợp, ví dụ chạm, nghe, cảm giác chuyển động, cân bằng, biết xác định vị trí, khoảng cách thích hợp giữa trẻ và người khác… Hiệu quả của phương pháp trị liệu cảm giác: Hiện nay, sự ứng dụng trị liệu về cảm giác thường rất phổ biến ở trường học và ở các trung tâm trị liệu. Trong một nghiên cứu được tiến hành vào năm 2013 bởi Schaaf và cộng sự, kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm thực nghiệm có những tiến bộ rõ rệt so với nhóm đối chứng về kĩ năng tự chăm sóc, khả năng độc lập, quá trình xã hội hóa cũng như giảm thiểu hành vi bất thường [5]. Tuy nhiên, nghiên cứu hệ thống cho biết hiệu quả của phương pháp này có phần không ổn định giữa các nghiên cứu [19]. Do vậy, khi chưa được khẳng định là có hiệu quả một cách rõ rệt, giáo viên hoặc các nhà trị liệu được khuyến cáo là không nên áp dụng phương pháp trị liệu cảm giác khi chưa nghiên cứu sâu hoặc chưa được đào tạo kĩ lưỡng về chuyên môn này [29].
Hoạt động trị liệu (Occupational Therapy – OT): tổng hợp các kĩ năng nhận thức, thể chất và vận động. Mục tiêu của hoạt động trị liệu là giúp cá nhân có thể tự lập và hòa nhập tốt hơn trong cuộc sống. Với trẻ tự kỷ, hoạt động trị liệu có thể tập trung vào việc dạy cho trẻ chơi đùa phù hợp, học tập, và những kĩ năng sống cơ bản.
Lưu ý: Không có phương pháp can thiệp nào phù hợp với tất cả trẻ tự kỷ, đồng thời mỗi giai đoạn phát triển trẻ sẽ có các nhu cầu khác nhau, vì vậy cũng không có duy nhất một biện pháp cố định, mãi mãi. Sự kết hợp chặt chẽ giữa các nhà chuyên môn và gia đình, các nguồn lực xã hội là yếu tố tiên quyết đảm bảo sự thành công của quá trình can thiệp.
Điều trị y khoa các tình trạng kèm theo
Các thực trạng y khoa đi kèm như : co giật, rối loạn giấc ngủ, rối loạn siêu thị nhà hàng, tiêu hóa … có ảnh hưởng tác động rõ ràng đến sức khỏe thể chất và chất lượng sống của trẻ nhỏ và mái ấm gia đình. Vì vậy, mỗi thực trạng y khoa đều cần một chiêu thức điều trị đơn cử tùy theo mức độ nặng và mức độ tác động ảnh hưởng đến tính năng trẻ .
Ngoài ra, các rối loạn tinh thần khác đi kèm như : tăng động giảm quan tâm, lo âu, trầm cảm, ám ảnh, các rối loạn hành vi gây rối … cũng cần được điều trị bằng thuốc hướng thần hoặc các giải pháp can thiệp tâm ý đơn cử. Hiện tại, FDA Hoa Kỳ chỉ chấp thuận đồng ý hai thuốc an thần kinh là Risperidone và Aripiprazole điều trị tính dễ bị kích thích ở trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ. Tại Nước Ta, Risperidone là thuốc được sử dụng liên tục cho các yếu tố rối loạn hành vi đi kèm. Ngoài ra, nhóm thuốc hướng thần ( ví dụ như Methylphenyldate ) được sử dụng điều trị thực trạng tăng động giảm chú ý quan tâm ở trẻ tự kỷ. Việc sử dụng thuốc hướng thần phải do các bác sỹ chuyên khoa tinh thần kê đơn, theo dõi và quản trị .
Nguyên tắc can thiệp rối loạn phổ tự kỷ
Can thiệp lấy trẻ tự kỷ và gia đình là trung tâm
Mỗi trẻ tự kỷ là một thành viên riêng không liên quan gì đến nhau, tổng thể trẻ đều có thời cơ học tập theo những cách riêng tương thích với trẻ .
Can thiệp có sự tham gia tích cực của các thành viên trong mái ấm gia đình trẻ, phối hợp cùng với các chuyên viên, nhà trị liệu, giáo viên nhằm mục đích bảo vệ hiệu suất cao tốt nhất hoàn toàn có thể .
Gia đình được hướng dẫn và trợ giúp trong suốt quy trình can thiệp .
Can thiệp có cấu trúc:
Người thực thi can thiệp được huấn luyện và đào tạo theo chuyên ngành của mình .
Chương trình can thiệp được cá thể hóa, tương thích với đặc thù, khó khăn vất vả và nhu yếu của trẻ cũng như của mái ấm gia đình .
Chương trình can thiệp hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh linh động
Các hoạt động giải trí can thiệp được tổ chức triển khai có mạng lưới hệ thống, dễ tiếp cận so với mái ấm gia đình trẻ tự kỷ .
Cung cấp môi trường học tập thuận tiện : Trẻ được bảo đảm an toàn và được tạo điều kiện kèm theo để phát huy năng lượng cá thể .
Có các hoạt động giải trí tương thích nhằm mục đích tương hỗ trẻ đi học hòa nhập .
Có các hoạt động giải trí giúp trẻ có thời cơ tiếp xúc với trẻ cùng lứa tăng trưởng thông thường .
Dựa trên các bằng chứng khoa học:
Được phong cách thiết kế dựa trên đặc thù riêng của rối loạn phổ tự kỷ
Tập trung vào việc tăng trưởng các kỹ năng và kiến thức mà trẻ tự kỷ thiếu sót : chú ý quan tâm, tiếp xúc, bắt chước, ngôn từ, kiến thức và kỹ năng xã hội, nhận thức .
Bao gồm các kế hoạch giúp trẻ học các kỹ năng và kiến thức mới và sử dụng chúng trong các toàn cảnh khác nhau ( khái quát hóa ) .
Được thiết kế xây dựng dựa trên các học thuyết, có vật chứng khách quan về tính hiệu suất cao trải qua các nghiên cứu và điều tra khoa học .
Vai trò của mái ấm gia đình trong can thiệp trẻ tự kỷ
Gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quy trình can thiệp trẻ tự kỷ. Cha mẹ và các thành viên trong mái ấm gia đình thường là những người tiên phong nhận ra những bộc lộ không bình thường ở trẻ, cũng là người theo dõi và ghi nhận sự tiến triển của trẻ. Gia đình là người yêu thương trẻ nhất, ở bên trẻ tiếp tục, có động lực lớn nhất trong việc đem lại những điều tốt đẹp cho trẻ. Vì vậy, cha mẹ và những người chăm nom luôn là người sát cánh quan trọng nhất so với trẻ tự kỷ và các nhà chuyên môn xuyên suốt quy trình khám, chẩn đoán và can thiệp [ 33 ]. Việc có con mắc rối loạn phổ tự kỷ thường là một sự kiện gây sang chấn, ảnh hưởng tác động đến hàng loạt các thành viên trong mái ấm gia đình. Mặt khác, các ngân sách về nhìn nhận và can thiệp trẻ tự kỷ hoàn toàn có thể là một gánh nặng về kinh tế tài chính so với mái ấm gia đình .
Định hướng can thiệp lấy trẻ tự kỷ và mái ấm gia đình làm TT yên cầu các chuyên viên, cán bộ can thiệp phải có các hoạt động giải trí hướng dẫn can thiệp cho cha mẹ và người chăm nom, đồng thời tiếp cận mái ấm gia đình theo cách tôn trọng sự độc lạ về văn hóa truyền thống, nhận thức [ 8 ]. Theo dõi, nhìn nhận trước và trong quy trình can thiệp không chỉ nhìn nhận trẻ đơn thuần, mà còn nhìn nhận thái độ, nhận thức, kiến thức và kỹ năng của cha mẹ về can thiệp rối loạn phổ tự kỷ, những yếu tố mái ấm gia đình và hội đồng [ 35 ] .
Phối hợp đa chuyên ngành trong can thiệp
Nhóm làm việc trực tiếp với trẻ và gia đình
Trong can thiệp trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ, thiết yếu có sự phối hợp thao tác của cán bộ từ các chuyên ngành khác nhau. Khi thao tác nhóm, các cá thể thường đưa ra quyết định hành động đúng đắn hơn, tạo nên tính giống hệt, đạt được sự nhất trí chung. Sự phối hợp nhóm đa trình độ trong can thiệp trẻ tự kỷ là quy trình các nhà chuyên môn ( Y tế, giáo dục, trị liệu ) phối hợp với cha mẹ, giáo viên và các nguồn lực khác cùng chung sức, tương hỗ lẫn nhau để bảo vệ tính thống nhất, tính đồng nhất và tính hiệu suất cao trong suốt quy trình can thiệp. Sự phối hợp nhóm đa chuyên ngành không riêng gì mang lại quyền lợi cho trẻ tự kỷ mà còn mang lại quyền lợi cho mỗi thành viên trong nhóm và hàng loạt nhóm về năng lực tự giáo dục, tự quản lý … [ 28 ]
Hiện nay trên quốc tế đang có hai cách tiếp cận thao tác nhóm : đa ngành ( multidisciplinary ) và liên ngành ( interdisciplinary ). Đặc điểm chung là nhóm gồm các chuyên viên có kỹ năng và kiến thức và kinh nghiệm tay nghề sâu xa ở một nghành nào đó. Trong tiếp cận đa ngành, tác dụng nhận được dựa vào nhìn nhận, quan điểm riêng của từng chuyên viên, sau đó được tổng hợp lại và đưa ra quyết định hành động. trái lại, trong tiếp cận liên ngành, tác dụng dựa trên sự luận bàn, hợp tác, bổ trợ lẫn nhau của các chuyên viên, quyết định hành động ở đầu cuối đạt được dựa vào sự đồng thuận của nhóm [ 16,18,22 ]. Tùy điều kiện kèm theo mà mỗi cơ sở y tế sẽ vận dụng cách tiếp cận tương thích .
Vai trò, tính năng của các nhà chuyên môn trong nhóm thao tác đa chuyên ngành là :
Bác sỹ: Là bác sỹ Nhi khoa, bác sỹ Tâm thần hoặc bác sỹ Phục hồi Chức năng được đào tạo về lĩnh vực phát triển nhi khoa. Bác sỹ thường là người chủ trì nhóm làm việc. Nhiệm vụ:
Theo dõi, nhìn nhận sức khỏe thể chất và sự tăng trưởng của trẻ .
Khám, điều trị dược lý, theo dõi các thực trạng y khoa kèm theo
Hỗ trợ và hướng dẫn mái ấm gia đình
Giáo dục đào tạo sức khỏe thể chất hội đồng, nâng cao nhận thức vể rối loạn phổ tự kỷ .
Cán bộ tâm lý lâm sàng:
Thực hiện các trắc nghiệm tâm ý, các thang điểm nhằm mục đích nhìn nhận sự tăng trưởng các kỹ năng và kiến thức của trẻ, trí tuệ và hành vi thích ứng, mức độ nặng tự kỷ, các yếu tố cảm hứng hành vi của trẻ …
Thực hiện trị liệu tâm ý cho trẻ và mái ấm gia đình, khi thiết yếu .
Giáo dục đào tạo sức khỏe thể chất hội đồng, nâng cao nhận thức vể rối loạn phổ tự kỷ .
Kỹ thuật viên ngôn ngữ trị liệu; Kỹ thuật viên hoạt động trị liệu; Kỹ thuật viên vật lý trị liệu:
Đánh giá và thực thi trị liệu, theo dõi tiến triển theo chuyên ngành .
Đào tạo cha mẹ / người chăm nom
Giáo dục đào tạo sức khỏe thể chất hội đồng, nâng cao nhận thức vể rối loạn phổ tự kỷ .
Giáo viên, điều dưỡng được đào tạo về can thiệp trẻ tự kỷ:
Đánh giá, thực thi can thiệp, theo dõi theo nghành nghề dịch vụ được huấn luyện và đào tạo
Đào tạo cha mẹ / người chăm nom
Giáo dục đào tạo sức khỏe thể chất hội đồng, nâng cao nhận thức vể rối loạn phổ tự kỷ .
Giáo viên tại các cơ sở giáo dục hòa nhập:
Đánh giá các đặc thù, kỹ năng và kiến thức tăng trưởng, các kỹ năng và kiến thức học tập, kiến thức và kỹ năng tại trường học của trẻ .
Thực hiện các hoạt động giải trí giáo dục trên cơ sở kiểm soát và điều chỉnh tương thích với năng lượng và nhu yếu của trẻ .
Giáo dục đào tạo sức khỏe thể chất hội đồng, nâng cao nhận thức vể rối loạn phổ tự kỷ .
Yêu cầu chung khi phối hợp làm việc đa chuyên ngành:
Thường xuyên tổ chức triển khai các cuộc họp và bàn luận trường hợp trẻ tự kỷ và mái ấm gia đình để khuyến khích sự phối hợp và update thông tin, bảo vệ kế hoạch can thiệp của trẻ được thiết kế xây dựng một cách có mạng lưới hệ thống, tổng lực và khoa học .
Bảo đảm các tài liệu về kế hoạch, hoạt động giải trí can thiệp đơn cử cho trẻ và hướng dẫn mái ấm gia đình được rõ ràng và mọi thành viên trong nhóm hoàn toàn có thể tiếp cận được .
Các thành viên trong nhóm xác lập được vai trò của mình và tôn trọng, tương hỗ các nhà chuyên môn khác, đội ngũ giáo viên, người bệnh và mái ấm gia đình .
Hỗ trợ trẻ tự kỷ và mái ấm gia đình / người chăm nom trải qua việc khuyến khích họ tham gia vào mọi mặt của quy trình chăm nom .
Nhóm hỗ trợ khác
Ngoài nhóm thao tác đa chuyên ngành, để tương hỗ thực thi hiệu suất cao chương trình can thiệp sớm cho trẻ mắc rối loạn tự kỷ, cần có thêm sự tham gia của các nguồn lực khác trong xã hội. Bao gồm :
Cán bộ y tế trong hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu
Các cán bộ y tế tuyến xã / phường là những người chăm nom sức khỏe thể chất cho người dân tại địa phương. Vì vậy họ có vai trò quan trọng trong triển khai các hoạt động giải trí sàng lọc nhằm mục đích phát hiện sớm rối loạn phổ tự kỷ ; tư vấn và chuyển khám trẻ có nhu yếu khám chữa bệnh lên các tuyến trên ; theo dõi, tương hỗ mái ấm gia đình trong quy trình thực thi các hoạt động giải trí can thiệp ; chăm nom sức khỏe thể chất cho trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ .
Cán bộ ngành Lao động – Thương binh – Xã hội
Đóng vai trò quan trọng trong tương hỗ can thiệp sớm bằng cách nhanh gọn đưa ra các chủ trương tương hỗ trong việc khám, chữa bệnh và giáo dục hòa nhập, tìm thêm nguồn hỗ trợ vốn từ các tổ chức triển khai xã hội khác tương hỗ mái ấm gia đình giảm gánh nặng về kinh tế tài chính, từ đó mái ấm gia đình mới yên tâm tham gia và chương trình can thiệp [ 9 ] .
Cán bộ chính quyền các cấp
Đóng vai trò chỉ huy chương trình can thiệp sớm, liên qua đến cấp kinh phí đầu tư shopping trang thiết bị, cơ sở vật chất và những điều kiện kèm theo hoàn toàn có thể triển khai tốt cho chương trình can thiệp sớm .
Các ban ngành đoàn thể khác
Có vai trò tuyên truyền, nâng cao nhận thức của hội đồng về can thiệp sớm, giúp trẻ tự kỷ tiếp cận sớm với các dịch vụ .
Xem tiếp: Hướng dẫn quy trình can thiệp trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ (P2)
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
facebook.com/BVNTP
youtube.com/bvntp
Source: https://ahayne.com
Category: Cách Dạy Con Chăm Trẻ Ngoan
--------↓↓↓↓↓↓--------
Tặng bạn Mã Giảm Giá Lazada, Shopee, Tiki hôm nay
Công cụ Mã Giảm Giá của Ahayne được cập nhật Mã Giảm Giá mới liên tục và ngay lập tức từ các sàn thương mại điện tử uy tín. Sử dụng cực dễ dàng, bạn không cần phải copy và dán thủ công Mã Giảm Giá như trước kia nữa.- Cách 1: Nhấn vào "Lấy code" và "Sao chép", hệ thống sẽ tự động chuyển bạn đến trang Lazada/Shopee/Tiki và lưu mã vào tài khoản của bạn. Mã Giảm Giá sẽ TỰ ĐỘNG áp dụng trực tiếp khi bạn đặt mua hàng.
- Cách 2 (chỉ cho sàn Shopee): Gõ tên sản phẩm hoặc dán link sản phẩm vào ô bên dưới, Ahayne tìm giúp bạn Mã Giảm Giá phù hợp. Thực hiện tiếp các bước như ở Cách 1 để lưu mã giảm giá vào tài khoản Shopee của bạn
- Các mã giảm giá đều có giới hạn về số lượng và thời gian cũng như sẽ có điều kiện áp dụng cho từng sản phẩm đi kèm, bạn lưu ý dùng sớm nhất có thể để không bỏ lỡ nhé.
- Nên chọn các mã giảm giá có điều kiện "áp dụng toàn sàn", "áp dụng toàn ngành hàng", "áp dụng cho tất cả các sản phẩm"... như vậy bạn hoàn toàn yên tâm là 100% sẽ được giảm giá khi mua bất cứ sản phẩm nào.Thường xuyên ghé ahayne trước khi mua sắm, để săn được mã giảm giá ưng ý nhé.
---↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓---